Liệu Đó Có Thể Là Bộ Não Của Họ Không? Danh Sách Kiểm Tra Chứng Sa Sút Trí Tuệ Trán-Thái Dương (Could It Be Their Brain? A Frontotemporal Dementia Checklist

Danh Sách Kiểm Tra Chứng Sa Sút Trí Tuệ Trán-Thái Dương cho Gia Đình và Bạn Bè

Các triệu chứng của rối loạn liên quan đến não thường bị hiểu lầm. Sa sút trí tuệ trán-thái dương (FTD) là tình trạng đặc biệt gây khó khăn. Do rối loạn này, các thành viên gia đình và bạn bè có thể nhận thấy rằng người bị bệnh đã thay đổi, tuy nhiên họ không thể xác định rõ nguyên nhân. Họ có thể thấy rằng một người thiếu suy nghĩ hoặc không còn quan tâm đến họ. Các cảm giác giận dữ và buồn phiền sau đó thường có thể dẫn đến việc gia đình và bạn bè hỗ trợ tự tách biệt mình vào thời điểm mà người bị rối loạn cần họ nhất. Điều quan trọng là hiểu rằng người bị các rối loạn này không thể kiểm soát hành vi của họ cũng như triệu chứng khác.

Nếu người thân hay bạn bè của bạn đang hành động theo cách mà bạn cho là không bình thường, điều này có thể là do FTD. Nếu họ thể hiện các triệu chứng dưới đây, hãy giúp họ tìm chuyên gia địa phương để kiểm tra về rối loạn vùng trán-thái dương. Sau đây là danh sách triệu chứng mà người bị FTD có thể đang trải qua:

Gặp khó khăn trong việc nghĩ về trình tự các bước (làm gì trước, thứ hai, thứ ba, v.v.) và trong việc sắp xếp ưu tiên các bước này.
Khó làm nhiều việc cùng lúc khi họ có thể làm trước đây (quản lý nhiều hoạt động cùng lúc, chuyển từ hoạt động này sang hoạt động khác khi cần thiết hay mong muốn).
Hành xử theo cách gây xấu hổ hay bất thường như khi một người nào đó vốn dễ tính bỗng nhiên trở nên hung hãn, thích chỉ trích hay hành động theo cách bất thường với họ.

Hành động không phù hợp với hoàn cảnh hay hiểu sai các gợi ý xã hội, chẳng hạn như cười khi nghe tin xấu hay không phản ứng gì trong một buổi tiệc ăn mừng.

Lặp lại nhiều lần cùng một hoạt động hoặc cụm từ, hỏi đi hỏi lại cùng một câu hỏi mặc dù đã nhận được câu trả lời.
Ăn liên tục như ăn nhiều đồ ăn, đặc biệt là đồ ngọt và đồ tinh bột như bánh mì và bánh quy. Người bị FTD có thể lấy đồ ăn từ đĩa của người khác hay có thể chỉ muốn ăn cùng một đồ ăn trong mỗi bữa.
Gặp khó khăn trong việc cản trở ý muốn sử dụng hay chạm vào đồ vật. Ví dụ như nắm chìa khóa xe ô tô của người khác hay ăn trái cây tại cửa hàng thực phẩm trước khi mua.
Khó khăn về ngôn ngữ khi sử dụng và hiểu từ ngữ (chứng mất ngôn ngữ) và/hoặc khả năng nói thực tế (chứng khó phát âm).
Có vẻ thờ ơ, thể hiện việc thiếu quan tâm, không bắt đầu hoạt động nào đó một cách bất thường, đặc biệt là hoạt động mà họ từng thích trước đây. Điều này có thể giống như trầm cảm nhưng người mắc chứng thờ ơ có thể không thấy buồn.
Thiếu suy nghĩ sâu (chứng mất nhận thức bệnh tật) về hành vi của họ, là điều khá rõ ràng cho người khác, cũng như việc họ đang ảnh hưởng đến những người khác xung quanh ra sao. Người chăm sóc khó ứng phó với tình trạng thiếu nhận thức này vì người bệnh có thể từ chối các nỗ lực giúp đỡ.

“Sa sút trí tuệ trán-thái dương (FTD) là nhóm các tình trạng liên quan phát sinh từ việc thoái hóa tiến triển vùng trán và thái dương của não bộ. Các khu vực nào của não bộ đóng vai trò quan trọng trong việc quyết định, kiểm soát hành vi, cảm xúc và ngôn ngữ” (Trung Tâm Trí Nhớ & Lão Hóa UCSF). May mắn là ngày càng nhiều người nhận thức được chứng bệnh có sức hủy hoại lớn này. Phát hiện sớm có thể giúp người mắc rối loạn này tìm biện pháp điều trị sớm hơn. Việc chẩn đoán sẽ giúp đẩy nhanh khả năng có được thông tin giá trị cho người chăm sóc là thành viên gia đình và bạn bè, cũng như tình yêu thương cho người thân và chính họ.

Nguồn lực

Family Caregiver Alliance (Liên Hiệp Người Chăm Sóc Gia Đình)
Trung Tâm Chăm Sóc Quốc Gia
415) 434-3388 | (800) 445-8106
Trang web: www.caregiver.org
E-mail: info@caregiver.org
FCA CareNav: https://fca.cacrc.org/login
Services by State: https://www.caregiver.org/connecting-caregivers/services-by-state/

Liên Hiệp Người Chăm Sóc Gia Đình (FCA) tìm cách cải thiện chất lượng cuộc sống cho những người chăm sóc thông qua đào tạo, các dịch vụ, nghiên cứu và vận động. Thông qua Trung Tâm Chăm Sóc Quốc Gia, FCA cung cấp thông tin về xã hội, chính sách công cộng và các vấn đề chăm sóc, cung cấp hỗ trợ trong việc phát triển các chương trình công cộng và cá nhân dành cho những người chăm sóc và hỗ trợ người chăm sóc toàn quốc xác định các nguồn lực trong cộng đồng của họ. Đối với cư dân Vùng Vịnh San Francisco, FCA cung cấp dịch vụ hỗ trợ gia đình trực tiếp cho người chăm sóc những người mắc bệnh Alzheimer, đột quỵ, ALS, thương tích ở đầu, bệnh Parkinson và các tình trạng sức khỏe khác gây tổn thương cho người trưởng thành.

Tài liệu thông tin và lời khuyên của FCA

Danh sách thông tin và lời khuyên có sẵn trực tuyến tại www.caregiver.org/fact-sheets.

Đây Có Phải Là Bệnh Sa Sút Trí Tuệ Không và Bệnh Này Có Nghĩa Là Gì (Is This Dementia and What Does it Mean)

Những Tổ Chức và Đường Dẫn Khác

Viện Lão Hóa Quốc Gia (NIA)
https://www.nia.nih.gov/health/what-are-symptoms-frontotemporal-disorders

Trung Tâm Trí Nhớ & Lão Hóa Đại Học California San Francisco (UCSF)
https://memory.ucsf.edu/

Hiệp Hội Thoái Hóa Trán-Thái Dương
www.theaftd.org